Rabu, 14 Mei 2014

Tihang Barangkai Paring Baratus

Kamis, 15 Mei 2014

Oleh : A. Syarmidin

DI kampung hunjuran Gunung Kantawan ada dua ikung kakanakan nang yatim-piatu, ngarannya Mikar wan Miramidan. Badua badangsanak tuti digaduh mamarinanya, Datung Garunggung. Sasain ganal, sasain bapintar nang badua ti. Baibadah, rajin. Wan kawitan angkat, paasian. Rajin bagawian. Katuju batutulungan.
Badua badangsanak tuti handak balampah, manambah kajian, sakira kawa jua bapakai di kampung. Imbah bapadah wan Datung Garunggung, tulakan ai nang badua tuti balampah. Miramidan ka Liang Nyaru, guha nang jar urang bahari ti kaandakan batu patir. Mikar ka bawah rapun kayu ganal, di tabing Sungai Amandit.
Kada karasaan, Mikar tuntung balampah. Inya dibari Ning Diwata ilmu gancang. Nangapa haja, nang ganal-ganal, kawa diangkatnya. Sabaluman bulik ka kampung, Mikar manyinggahi adingnya di Liang Nyaru. Dikiaunya nang ading. Kadada sahutan. Asa batagur hati Mikar. Napang, bunyi sasahutan suaranya haja nang tadangar di guha, tagal sahutan adingnya kadada.
Imbah tuhuk bakiau, nang ading cangul di hadapan. Bacacangan ai nang badua tuti.
“Sadang kita bulikan,” jar Mikar.
Lihum Miramidan. “Umai alah, Ka... Aku hudah jadi satu wan batu patir di alam gaip. Kada kawa bulik lagi.”
“Jadi, ikam ti handak badiam di sia, ah?”
“Iyih,” jar Miramidan. “Pasanku, amunnya ada kula-kula kita nang dapat musibah, siapakan lakatan hirang wan ruku daun nipah. Andak di atas lalantingan. Larutakan di banyu. Kiau ngaranku talu kali, datang tu aku.”
Imbah tuti, Miramidan hilang. Gaip.
Bilang kada karuan hati Mikar. Napang, inya tapaksa bapisah wan adingnya.

***

Mikar bulik, Datung Garunggung wan warga kampung himung. Napang, ilmu nang dibawanya tapakai banar. Inya rajin mandangani urang kampung nang handak maulah pahumaan. Manabukakan tanah, sakira babanyu. Maulahakan jambatan. Maangkatakan kayu nang ganal-ganal, nang gasan baulah rumah, balai atawa kindai.
Gasan hidupnya saurang, Mikar bahuma. Bacari iwak. Manuris hanau.
Arian ti, paharatan manuris, kada singhaja tangannya tahayut hambatar di palapah hanau. Asa maras kasian, hambatar tuti dibawanya bulik ka rumah. Imbah talu ari, tang nangapakah maka hambatar tuti ubah: jadi bibinian nang liwar langkar! Ngarannya Putri Hambatar. Balalu, nang badua ti kawinan.
Batahun-tahun kawin, Putri Hambatar kada jua baanakan. Disuruhnya lakinya babini pulang. Tagal, Mikar kada hakun. Kada purun. Inya kasian wan nang bini, amun bamadu.

***

Arian ti, wayah Mikar malihati lukah, inya pakulih iwak kalui nang ganal. Wayah handak mambuat ka ladung, hatinya batagur. Timbul asa maras kasian wan iwak tuti. Hampai rumah, iwak tuti kada langsung disianginya, tagal dibuatnya ka gadur. Wayah tangah malam, iwak tuti ubah jadi bibinian langkar! Ngarannya Putri Kalui.
Malihat Putri Kalui ari-ari baulak di rumah, Putri Hambatar manggasak Mikar mangawininya. Sakira taulih anak.
“Putri Kalui hudah dipandir urang,” jar Putri Hambatar. “Daripada disambati nang kada-kada, baik kawini ha inya. Kalu ai...”
“Kalu ai, nangapa?” jar Mikar.
“Hampian handak baisian anak, kalu? Amun hampian kawini inya, kalu ai bakulih.”
Imbah tuhuk disurung-surung, Mikar hakun jua mangawini Putri Kalui. Balalu, Putri Kalui baranakan. Bibinian. Ngarannya Mayang. Wayah Mayang umur ampat tahun, Mikar handak maulah balai. Dikumpulakannya anam batang ulin ganal, gasan tihang, wan baratus-ratus paring, gasan lantai wan tawing.
Baisukan Jumahat, warga takumpulan sabarataan. Bibinian auran, mandangani Putri Hambatar wan Putri Kalui manyiapakan aruh batajak tihang balai. Nang lalakiannya manabuk luang. Dalamnya dua dapaan, kulilingnya satangah dapa, gasan manajak tihang.
Tangah ari, aruh bamula. Wayah aruh, tangan Mikar digamit Mayang, anaknya, “Bah, Mayang handak manangkap kupu-kupu...”
“Iyih. Tagal, jangan jauh-jauh,” jar Mikar.
Tuntung makanan, Mikar basiap manajak tihang ulin. Diangkatnya sabuting, ditajaknya. Wayah tihang ditajak, tang nangapakah maka ada kuciak urang kasakitan, matan dalam luang! Kada saapa, mancurat banyu habang. Darah!
Urang galu. Tihang dicabut Mikar pulang. Imbah dilihatnya dalam luang, inya mandam. Napang, awak nang ramuk dalam luang tuti sakalinya anaknya saurang, Mayang!
Malihat tuti, bakuciak Putri Kalui. Inya manangis bahimat, bagulung-gulung, hampai taka sungai. Babaya tajapai banyu, awaknya hilang! Bulik ka alam gaip! Putri Hambatar dintu jua. Imbah kuciak-kuciak, bagulung-gulung di tanah, awaknya hilang jua! Mikar mauk. Ngalu kapalanya. Pinik. Pusing naning.
Kada katahanan lagi, amuk buta inya. Diangkat wan dihamburakannya tihang ulin wan paring nang baratus-ratus banyaknya ti, sambil manyumpah-nyumpah.
“Mulai wayah niti, kada kubariakan urang maulah rumah batihang ulin! Siapa haja nang kada maasi, pacangan dapat musibah!” Lintuk awak Mikar.
Inya kaingatan adingnya, Miramidan. Badadas disiapakannya lakatan hirang, ruku daun nipah, wan lalantingan. Dikiaunya ngaran Miramidan talu kali. Miramidan cangul di hadapannya.
“Ding... Bulikakan ha hidupku, kaya nang asal!” Mikar maingui.
Tauling Miramidan. “Halin, Ka ai. Hudah takdir Ning Diwata. Amun handak bakumpul wan anak-bini hampian di alam sana, balampah ha. Minta ka anu Ning Diwata...”
Imbah Mikar kadada lagi, tihang ulin wan paring nang bahamburan tuti jadi batu. Batu ti dingarani urang Tihang Barangkai Paring Baratus.***


Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Optimislah dan Tenanglah

 Senin, 10 Maret 2025 Optimislah dan tenanglah. Menghadapi hidup ini penuh dengan rasa optimis dan bersikap tenang menjalaninya. (ahu)