Rabu, 14 Mei 2014

Datu Putih

Kamis, 15 Mei 2014

Oleh : M. Fuad Rahman (Kayla Untara)

Matahari hanyar basilak pintang rakun putih nang baurak tunggal gimitan. Baluman pukul lapan. Atanapi, di kantur pulisi Walanda nang parak kantur Tuan Kantulur, urang galu. Kumandan pulisi bamamai. Hangkui banar!
Nang bamamai tuti, Walanda putih. Babasa Walanda campur Malayu. Imbah anu, anak buahnya cakada paham, napa nang dimamaiakan. Kada saikung dua nang lihum. Marganya, kada paham sahama-hama. Bubuhannya ti Walanda hirang sabarataan. Tagal, malihat astul batajak di pinggang kumandannya, balalu ai baarit tatawa. Napa ha. Sindam. Sintup. Hinip. Maginnya imbah kumandannya batatapak mija. Pancat ka tahi-tahi tu pang bubuhannya.
Kumandan sarik. Liwar sarik. Tahabar: urang Kampung Parincahan handak malawan pamarintah! Bubuhan kampung tuti kada hakun lagi bayar pajak kapala, atawa pajak ilaran. Nang jadi huhuluagahnya, Pangirak. Makanya am, kumandan sarik kada sakira.
Imbah puas bamamai ka anu anak buahnya, kumandan balinjang tuju kantur Tuan Kantulur. Handak balapur, salajur mainta surat parintah batangkapan. Tagal, Tuan Kantulur tulak ka Banjar. Mandangar habar tuti, sasain pusang ai kumandan. Inya hapal banar, amun Tuan Kantulur ka Banjar, kada satutumat. Bisa baminggu-minggu, hanyar bangsul.
Habang-hirang muha kumandan wayah turun pada kantur Tuan Kantulur. Harung banar tupang. Balalu anak buahnya nang kana tumpalak. Kahandaknya ti, warga sabarataan, tuhakah, anumkah, lalakiankah, bibiniankah, tangkapi! Amun ada nang wani malawan, timbak!

***

Habar kumandan cagar maudar Kampung Parincahan tuti, hampai ka Pangirak. Habar nang Tuan Kantulur kadada di banua gin, hampai jua. Pangirak bapikir: sawat haja baatur, dimapa cara maalahakan Walanda.
Balalu Pangirak mangumpulakan urang kampung.
Bapahadring. Bapapadah. Bacucuk buku. Mancari akal. Surat parintah Tuan Kantulur nang kadada, maulah Pangirak wan urang kampung himung. Maakalani Walanda tuti, kada ngalih banar jua. Amun malihat parigal kumandan pulisi Walanda nang masi ganal kacuap pada iwaknya ti, pindanya cagaran manjing.
Akal Pangirak wan urang kampung, amun pintar banar ti, kada jua. Tagal, garataknya nang tagas, nang bisa maulah musuh katakutanan. Sakampungan, lalakian, bibinian, nang tuha, nang anum, hampai nang kakanakan, umpatan.
Di pinggir kampung, urang bahandip. Manabuk tanah. Baulah danau. Danaunya kada pang dalam, tagal luas. Ada jua nang baulah jamban, saling ganalan! Ganal pada jamban nang masi. Liwar ti pang ganalnya.
Pintang tabing danau nang diulah ti, ditajaki sarubung. Liwar jua ganalnya! Tihangnya, satumbang rapun pinang. Di tatangah sarubung, digantung ayunan nang jua liwar ganal!
Nang lain, ada nang manyiapakan minyak. Badrum-drum! Bapuluh-puluh banyaknya. Di subarang danau, bubuhan bibinian baatur jua. Maampar tikar purun. Di atasnya, dihamburi paku. Nang kaya masi urang malabang tuyukan banih.

***

Wayah urang kampung tuntung baatur, kumandan pulisi Walanda tuju ka Kampung Parincahan. Sanapang barujak, lading binit, kliwang, dibawa. Nang manuduhiakan jalan, urang Kampung Parincahan. Bubuhan Pangirak jua, nang singhaja dimasukakan. Lakun kisah jadi panghianat, han. Kada saapa, bubuhan pulisi Walanda hampai tabing danau ulahan Pangirak wan urang kampung. Wayah malihat tuti, kumandan pulisi Walanda takipik! Takajut kada sakira. Napang, ada nang pinda ganjil, mambari takutan! Di subarang danau, ada sarubung nang saling ganalan. Di tangahnya, ada kakanakan bapukung di ayunan. Awaknya babalang putih. Nang asa mambari takutan, awaknya saling ganalan!
Di pintang tabing, ada labangan tuyukan paku di atas tikar purun. Ada pulang jamban, nang liwar ganalnya! Ganal pada rumah! Banyu danau ti jua, barau wan api!
Awak kumandan manggitir. Liwar katakutanan. Taduduk inya. Takamih-kamih. Anak buahnya taumpat jua, sindam kada sing bunyian.
Imbah asa lapang hinak, kumandan pulisi batakun ka anu urang kampung nang disuruh manuduhiakan jalan, tih. “Siapa... Siapa itu bayi besar yang di ayunan, ha?!” jarnya, kisah tagas.
“Nang dipukung itu, Tuan, anak Pangirak Parincahan…”
“Anaknya?! Lalu, bapaknya sebesar apa, ha?! Een, itu danau, kanapa bisa berapi?” Tapaluh liir kumandan pulisi Walanda wan anak buahnya.
Nang ditakuni, lihum bapair. “Itu dasarnya, kumandan ai. Banyu api ti pakai nginum, mandi, batatapas, wan bamasak warga di sia.”
“Ha?!” Kumandan takujingat. Takurisit hampai kalimut. “Kamu orang serius kalau bicara, ya?! Yang terapung di danau itu, apa, he? Een, paku-paku itu, buat apa?”
“Uuu, itu jamban, kumandan ai. Pakai urang kampung batatapas, bahira wan bakamih. Nah, amun paku ti, gasan pamakan ari-ari.”
Mandangar tuti, kumandan pulisi Walanda wan anak buahnya liwar katakutanan. Manggatar sabarataan!
Balalu ai niat nang handak maudar warga Kampung Parincahan, batal. Kumandan pulisi wan anak buahnya bukahan mancincing ka tangsi. Kada ingat di burit kapala lagi. Disangkanya, warga kampung tuti bubuhan raksasa! Napang, awak anaknya haja saling ganalan!
Imbah bubuhan Walanda kada talihat lagi, hanyar urang kampung kaluaran. Tatawaan sabarataan. Kahimungan. Kawa maakali Walanda.
Nang bapukung babalang putih saawakan di ayunan tuti sakalinya Pangirak. Awaknya nang ganal wan tinggi basar dipupuri wan pupur basah. Hidin bagalar Datu Putih. Wayah mati, hidin dikubur di pintang ayunan ganal ti. Kuburannya ganal wan panjang-panjangnya. Baturnya bacat putih. Andaknya di Kampung Parincahan, wayah niti ngarannya Kampung Banyu Barau.***


* ampun kisah: Ayahanda CH. Abadi, Kandangan.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Jalani Hidup Apa Adanya

 Jumat, 31 Januari 2025 Jalani hidup ini apa adanya, dengan penuh ketulusan dan keriangan. Insya Allah hidupmu akan tenang, aman, damai, dan...